Bewoners Museumhaven verrast door verhalen over waterkwaliteit: “We leven als bewoners óp en mét het water”

GOUDA • Bewoners van de Museumhaven waren verrast door het bericht dat ‘hun’ water een open riool zou zijn. Een rondgang langs de waterbewoners leert dat zij de situatie toch echt anders zien. Natuurlijk komen de berichten niet zomaar uit de lucht vallen, maar enige nuance is volgens hen wel op zijn plaats.

De Museumhaven was deze zomer het onderwerp van aandacht binnen de gemeente en verschillende media. De 18 schepen die in de haven liggen, zijn niet aangesloten op de riolering. Een doorn in het oog van de PvdA, die wil dat de gemeente snel actie onderneemt. De huidige situatie wordt een gevaar voor de volksgezondheid genoemd, mede omdat er in de zomer in het water van de haven wordt gezwommen.

Ook vraagt het college van burgemeester en wethouders het hoogheemraadschap van Rijnland om een negatief zwemadvies af te geven voor die plek. Maar is dat eigenlijk wel nodig? Bewoner Willem-Jan Ribberink weet het niet. Hij was, net als andere (oud-)bewoners, verrast door de verhalen die de laatste tijd verschenen: “We doen van alles om zo energiezuinig en milieuvriendelijk te wonen, we leven óp en mét het water,” zegt hij.

Vanaf nul opgebouwd
Willem-Jan Ribberink woont sinds 1996 met zijn vrouw Barbara en hun drie zoons in de Museumhaven. Ze hebben het enorme zeilschip, een klipper gebouwd in 1896, omgebouwd tot een ruime en lichte woning met vier slaapkamers en een grote woonkamer. “We hebben het van binnen helemaal naar onze wensen aangepast,” zegt Ribberink. Ze wonen er met veel plezier. “We zwemmen zelf drie keer per week in dit water, de buurvrouw iedere dag. Het nieuws dat het water zo vies zou zijn verraste ons.”

“Wij kunnen in principe zo aangesloten worden op de riolering, alleen het riool mist nog,” vervolgt Ribberink. “Wij hebben wat dat betreft geluk, we hebben het vanaf nul opgebouwd. Maar er is ook het andere uiterste: er zijn schepen met een interieur uit de jaren 80. Die schepen hebben allerlei pijpjes en aansluitingen her en der, die moet je eerst op een centraal punt bij elkaar laten komen. Ook moet je een verzameltank zien te maken. Van daaruit kan je dan naar de riolering pompen. Daarvoor moet je het hele interieur openbreken. En de ruimte kan een probleem zijn. Dit is het grootste schip in de haven; kleine schepen hebben geen ruimte voor een vuiltank.”

Mooie uiterlijk behouden
Er zijn verschillende praktische zaken die een rol spelen. “De schepen liggen niet stil. We gaan ermee op vakantie en in de winter draaien we het schip om. Zo maken we optimaal gebruik van het zonlicht, in de zomer hebben we minder zonlicht nodig en in de winter meer. Daarmee besparen we ook energie. Dat maakt het, net als voor andere schepen, lastig om goed aan te sluiten op het riool.” Dat staat ook nog los van hoe die aansluiting er dan uit zou zien. “Je zult overal slangen gaan zien lopen en hoe gaat het dan de kade in? Je wilt ook het mooie uiterlijk van de haven, waar veel mensen op afkomen om het te zien, behouden.”

Zelf zien ze de kwaliteit het water ieder jaar verbeteren. “Ik ben geen bioloog, maar jaren geleden heeft Croda het water onderzocht. Ze waren verbaasd over de hoeveelheid leven dat in het water werd aangetroffen.” Er ligt af en toe wel vuil in het water. “Sinds er geld wordt gevraagd voor plastic tasjes, zie je ze bijna niet meer in het water. En nu op kleine plastic flesjes statiegeld zit, zie je die ook steeds minder. Nu de blikjes nog.”

Droogtoilet, geen chloor
De familie doet er zelf van alles aan om zo min mogelijk het milieu te belasten. “Wij hebben, net als een aantal andere bewoners, gekozen voor een droogtoilet.” Een droogtoilet verbruikt geen water en de urine en ontlasting worden in het toilet van elkaar gescheiden. De zak wordt regelmatig vervangen en gaat met het afval mee. “De urine gaat naar de hoofdtank. Net als het water uit de keuken, de douche en de wasmachine. Dat gaat overboord. Maar we denken heel bewust: we gebruiken alleen biologische middelen en geen enkele bewoner gebruikt bijvoorbeeld chloor.”

In het verleden zijn verschillende gesprekken gevoerd met de gemeente, die meerdere keren het initiatief nam om de schepen te laten aansluiten op de riolering. Telkens zijn die plannen gestrand. Peter Fokkens, oud-bewoner van de haven: “De gemeente heeft daar in de afgelopen dertig jaar in totaal drie keer initiatieven voor genomen en de scheepsbewoners hebben daar steeds in goed overleg aan meegewerkt. Als een van de eerste liggers in de haven maakte ik het al die jaren van dichtbij mee. Een en ander is echter alle drie de keren gestrand op onoverkomelijke technische eisen en hoge kosten.”

Zuiverende planten
Ribberink benadrukt te willen samenwerken met de gemeente, mocht dit de wens zijn. “Als de samenleving denkt dat wij aan de riolering moeten, dan doen we dat,” zegt Ribberink. “Natuurlijk werken we dan mee. Maar het is een enorm kostbare operatie. Het lijkt me dat er eerst een probleem moet zijn, bijvoorbeeld vervuild water, als je daar in gaat investeren. De vraag is ook of het beter is voor het milieu. Het betekent veel meer pompen, dus ook veel meer energieverbruik.” Ook noemt hij andere alternatieven, zoals een helofytenfilter, een filter bestaande uit planten dat in het water zou komen te liggen. De plant filtert dan het water tot het onschadelijk is voor het milieu. “Maar als de samenleving wil dat we ons op het riool aansluiten”, besluit Ribberink, “dan werken wij als bewoners vanzelfsprekend mee.”