Groene Hart Ziekenhuis ondertekent Green Deal: ‘Zorg moet duurzamer’

GOUDA • Het Groene Hart Ziekenhuis ondertekende onlangs de Green Deal Duurzame Zorg. Het ziekenhuis wil verduurzamen, maar dat heeft veel voeten in de aarde. Met de ondertekening krijgt de verduurzaming meer vorm.

Door het hele land sluiten steeds meer zorgorganisaties zich aan bij de Green Deal Duurzame Zorg. Zorgorganisaties streven onder andere naar 55 procent minder directe CO2-uitstoot in 2030. Gebouwen en vervoer moeten in 2050 klimaatneutraal zijn. Ook bewustwording en circulair werken zijn van belang. 

Dubbel
Het is dubbel, vertelt Heleen van Dongen, gynaecoloog en voorzitter van het Centrale Green Team van het ziekenhuis. ‘Aan de ene kant zien we nu al patiënten met klachten als gevolg van klimaatverandering en milieuvervuiling. Denk aan longklachten of hart- en vaatziekten. Aan de andere kant is de zorg zelf ook vervuilend.’

De zorgsector heeft een groot aandeel in de CO2-uitstoot, het veroorzaakt ongeveer zeven procent van de uitstoot. ‘Maar denk ook aan het verlies van biodiversiteit door het gebruik van grondstoffen’, vertelt van Dongen. 

Twaalf kilo afval per operatie
Een ziekenhuis verduurzamen is een flinke uitdaging, vertelt Van Dongen. De grootste vervuilers zijn bijvoorbeeld de ok’s. Een gemiddelde operatie produceert zo’n twaalf kilo aan afval. ‘Dat is een enorme hoeveelheid’, zegt Van Dongen. Met een aantal aanpassingen bespaarden de operatieteams vorig jaar 424 kilo.

Dat gebeurt onder andere door de inzet van Green Teams. Inmiddels telt het GHZ een centraal team en twaalf decentrale teams op de afdelingen. ‘Zo wordt het hele ziekenhuis, met alle afdelingen en functies, zo breed mogelijk vertegenwoordigd.’ Initiatieven worden deels op de werkvloer bedacht. ‘Want veel werkwijzen zijn ingesleten’, vertelt Van Dongen. ‘Ook daarom werkt het beter als ideeën van de werkvloer zelf komen.’ 

Snelle oplossingen
Een aantal voorbeelden. De teams kijken vooral naar kleine, snelle oplossingen. ‘We maken collega’s bijvoorbeeld bewust van het gebruik van handschoenen. Niet voor iedere behandeling zijn deze noodzakelijk. Door bewuster handschoenen te gebruiken, besparen we ongeveer 2700 kilo aan afval en bijna 20.000 kilo CO2-uitstoot per jaar. Dat is te vergelijken met ruim 115.000 kilometer in de auto rijden.’

Vorig jaar werden bijna 90.000 consulten telefonisch gedaan, vertelt van Dongen. ‘Patiënten reizen gemiddeld negen kilometer naar het GHZ. Door een simpele aanpassing in de consulten, bespaarden we reisbewegingen die gelijkstaan aan twintig rondjes om de aarde.’

Het GHZ loopt niet voorop in vergelijking met andere ziekenhuizen, erkent Van Dongen. ‘Er zijn best wat ziekenhuizen die langer bezig zijn met dit thema. Maar we hopen een slag te maken.’

Laaghangend fruit
De komende jaren wordt op de werkvloer het laaghangend fruit geplukt. ‘We richten ons vooral op preventie en medicatieverspilling, dat is niet eenvoudig.’ Je moet de lat ook niet te hoog leggen, zegt Van Dongen: uit onderzoek blijkt dat tachtig procent van zorgmedewerkers achter verduurzaming staat, dat betekent dat twintig procent daar minder voor openstaat.’

‘Dus moet je weten wat er speelt op de werkvloer. We merken bij een nieuw project weleens weerstand, maar als dat een succes blijkt, zijn mensen bij het volgende project meer gemotiveerd.’

Oude delen gebouw vervangen
Een grotere slag probeert het GHZ te slaan bij het vervangen van oude delen van het gebouw. ‘Die gaan we in fasen vervangen’, vertelt bestuursvoorzitter Lodewijk de Beukelaar. ‘Dat stelt ons in staat om te voldoen aan de Green Deal, aan de doelen in 2030 en 2050. Natuurlijk is het in de eerste instantie bedoeld voor het verbeteren van de patiëntenzorg, maar de Green Deal en de nieuwbouwplannen gaan hand in hand als het gaat om de lange termijn.’

‘Losse acties op de werkvloer zijn heel belangrijk, maar we kunnen de grotere doelstelling alleen halen als we gebrouwen die vijftig jaar oud zijn kunnen vervangen voor moderne gebouwen.’

Ook patiënten kunnen meedenken. ‘Laatst liet een patiënt een briefje achter met een tip. Dus blijf vooral delen.’