• Sabina Oostendorp is "Saar aan huis".
• Sabina Oostendorp is "Saar aan huis". Foto: Sandra Zeilstra

Sabine werkt als mantelzorgondersteuner: ‘wil de laatste levensjaren zo aangenaam mogelijk maken’

Nieuws

Nieuwe Gouwenaar Sabine wil de laatste levensjaren van ouderen zo aangenaam mogelijk maken.

Door Miriam Pauline Hartmann

GOUDA • Sabine Oostendorp, 59 jaar oud, vertelt over haar werk als mantelzorgondersteuner. Voordat zij samen met haar echtgenoot een half jaar geleden vanuit Bilthoven naar de nieuwe wijk Westergouwe verhuisde en aan een nieuwe baan bemiddeld via Saar aan Huis Het Groene Hart begon, had zij al jarenlange ervaring in de ouderenzorg.

De geboren en getogen Utrechtse is inmiddels “aardig gesetteld” in Gouda. Saar aan Huis biedt door heel Nederland aanvullende mantelzorg, voornamelijk aan ouderen met een vorm van dementie. Ervaren en getrainde dienstverleners, ‘Saar’ genoemd, geven extra ondersteuning, begeleiding, aandacht en bevorderen de zelfredzaamheid van ouderen.

Tientallen jaren geleden begon Sabine als huishoudelijke hulp in de Utrechtse ouderenzorg. Ze groeide door naar voedingsassistente en keukenmedewerker en later huiskamermedewerker op een gesloten psychogeriatrische afdeling. Toen haar twee inmiddels volwassen kinderen nog klein waren, werkte zij een tijdje in de thuiszorg omdat dit beter te combineren viel met het jonge gezin. 

Haar werk kwam opeens heel dichtbij, toen Sabines moeder dementie kreeg. Door deze “hele moeilijke tijd” verliet zij in 2004 de ouderenzorg en werkte sindsdien met veel toewijding als gastouder. Nu ook haar laatste oppaskinderen ouder zijn geworden, gaat Sabine aankomende september stoppen als gastouder en gaat zij zich geheel toewijden aan haar werkzaamheden via Saar aan Huis.

Boekenkast
De jaren waarin haar moeder steeds meer zorg nodig had, waren voor Sabine te midden van dit slopende ziekteproces, waarin herinneringen steeds meer vervagen en uiteindelijk volledig wegvallen, alsnog heel leerzaam. Deze ervaringen kan zij nu inzetten voor haar cliënten en de mantelzorgers daar omheen. “Sommigen kunnen er niet tegen. Ik heb geleerd om het te accepteren. Vaak is dit het belangrijkste.”

Sabine vergelijkt het met een boekenkast. Als kind ben je alsmaar aan het leren - je geheugen, je boekenkast, wordt alsmaar gevuld met nieuwe boeken. Gedurende het ouderdom, vooral bij dementie, wordt er boek voor boek weer uit jouw boekenkast gehaald. Het deed Sabine veel verdriet om te zien hoe moeders boekenkast steeds leger raakte. Toch leerde zij juist in deze periode weer een hele andere kant van moeder kennen. Dat was leuk én confronterend tegelijk.

Het moeilijkste moment was, toen zij met haar broer toch moest besluiten om moeder naar een verpleeghuis te verhuizen. “Eigenlijk het laatste wat je wilt.” Achteraf een goede keuze, maar op dat moment, in 2002 voelde zich erg schuldig. Sabine vindt het dan ook belangrijk om jezelf als mantelzorger af te vragen: “Hoe kan je hier het beste mee omgaan? Voor jezelf én voor de ander?” Zoek in het belang van de zieke naar een verstandige oplossing, desnoods met hulp erbij. Uiteindelijk gaat het volgens Sabine om zo veel mogelijk behoudt van kwaliteit van leven. 

Daarbij blijft het heel belangrijk om met het familielid met dementie mee te bewegen, niet stellig ertegen in gaan als hij of zij het niet meer goed weet. “Zij is gelukkig in haar wereld. En wij buitenstaanders hebben het te accepteren.”

Meebewegen
Haar doel als mantelzorgondersteuner nu is vooral: “Mensen zo goed mogelijk in hun ziekteproces begeleiden.” En: “Behandel ze met respect. Laat ze in hun waarde.” Oprecht meeleven met mensen, meegaan in hun beleving, ze gerust stellen en je vooral afvragen: “Welke mogelijkheden zijn er in hun laatste jaren om het zo aangenaam mogelijk te maken?”

Sabine probeert veel dagelijkse dingen, zoals wandelen en boodschappen doen, samen te doen. Zij ziet haar cliënten genieten van de kleine, grappige momenten. Verbazingwekkend hoe - ondanks alle vergeetachtigheid - ingewikkelde spelletjes nog nauwkeurig worden gespeeld. Verder luistert Sabine graag naar verhalen van vroeger.

Ze vindt het jammer dat deze branche nu zo weinig aandacht krijgt. Meer mensen zouden prettiger thuis kunnen blijven wonen. “Je kan zo veel meer betekenen voor iemand.” Sabine zet ook kritische kanttekeningen bij het overheidsbeleid van de afgelopen jaren. Als je bezuinigt op tehuizen, moet je ook de middelen daarvoor geven. Net als in de kinderopvang zijn er lange wachtlijsten voor verpleeghuizen met dikwijls hele gevaarlijke situaties als gevolg. De vergrijzing gaat alsmaar door. “Er moet drastisch iets veranderen,” zegt Sabine stellig.

Zij signaleert bovendien veel eenzaamheid. Een mantelzorgondersteuner zou hier absoluut van toegevoegde waarde kunnen zijn. Uiteindelijk hoopt Sabine ook op een wetenschappelijke doorbraak binnen het dementie-onderzoek, dat het ziektebeeld voorkomen of afgeremd kan worden. “Natuurlijk maak je ellendige dingen mee,” geeft Sabine toe, beseffend dat ook zij niet alles kan oplossen. Bij Saar aan Huis kun je gelukkig je verhaal kwijt bij de vestigingsmanager.

De samenwerking met mantelzorgers en andere familieleden van cliënten ervaart Sabine doorgaans als bijzonder prettig. Open en eerlijke communicatie is belangrijk. Als buitenstaander signaleer je toch sneller andere dingen, die moet je bespreekbaar durven maken. Als vertrouwenspersoon geeft zij ook hier met “engelengeduld”, de ondersteuning die zij met haar moeder destijds zelf nog niet heeft gehad en anderen nu van harte gunt.

Verhalen uit de zorg

Het is in maart alweer drie jaar geleden dat Nederland plotseling ‘op slot’ ging. Wat de geschiedenis in zal gaan als de coronacrisis, bepaalde - en beperkte - het wereldwijde dagelijkse leven. De gezondheidszorg leverde een ‘uitzonderlijke prestatie’, aldus de koning tijdens zijn troonrede 2021. Het Kontakt - Goudse Post portretteert de komende maanden zes diverse Goudse zorgmedewerkers.