Herdenking Holocaust op het NS station
gouda • De herdenking vond dit jaar plaats op een symbolische plek, in de hal van het station. ‘We herdenken hier op dit station, omdat dit de plek is waar voor Goudse slachtoffers hun laatste reis begon,’ vertelt Lex van der Helm voorzitter van het Metaheerhuis. ‘Die reis ging via Amsterdam, Rotterdam, Westerbork, en zou eindigen in een van de vernietigingskampen zoals Bergen-Belsen of Auschwitz.’
Van der Helm vertelt over waarom het belangrijk is om te blijven herdenken. ‘We herdenken door hun namen te noemen, opdat zij voortleven. Maar we herdenken ook om te waarschuwen. Het antisemitisme dat de voedingsbodem vormde voor deze catastrofe is niet weg, het is nooit weggeweest. We herdenken ook om te vechten tegen onwetendheid.’
Het verhaal van de familie Gompers werd verteld, een gezin (vader, moeder en drie kinderen) met een winkel met feestartikelen in de Wijdstraat. ‘We herdenken vandaag ook Samuel Gompers, omdat we niet kunnen begrijpen hoeveel 6 miljoen is, maar we ons wel kunnen voorstellen wie Samuel was,’ vertelt van der Helm. Soesja Citroen vertelt over het gezin: hun dagelijks leven, het kattenkwaad dat de kinderen uithaalden. En over de steeds verregaandere maatregelen vanaf het moment van de bezetting. ‘Ze mochten van alles niet, vooral niet,’ zegt Citroen hierover. ‘Ze mochten niet naar school, niet in de het park, niet naar de bieb.’ En ze vertelt over de gedwongen transporten en de razzia’s. En ze vertelt hoe zij op 21 september 1942 werden opgepakt en meegenomen, naar het station waar nu aan ze wordt gedacht. Hun reis eindige in Auschwitz. Kinderburgemeester Roselina Toekoen en kinderwethouder Romy Seppenwoolde noemden de namen van de leden van het gezin Gompers.
Marianne van Praag, rabbijn, was ook aanwezig. ‘Laten we dat wat er gebeurt is, meenemen in ons hart en onze ziel, om dat te gaan gebruiken voor de toekomst. Om het ten goede te keren.’ Ze heeft het over verantwoordelijkheid. ‘Ik kan persoonlijk niets doen aan heel veel problemen, maar wat ik wel kan doen, is alles dat op mijn weg komt met twee handen aanpakken. Van binnen voelen we wat goed is en daar moeten we achter gaan staan. Die actie ondernemen, die verantwoordelijkheid ligt bij ieder van ons.’ Ze sloot af met een gebed.
Stadsdichter Jeffrey van Geenen droeg een gedicht voor, over het gevaar van vergeten verhalen: ‘Als we geschiedenis vergeten, dan kan het kwaad twijfel zaaien, woorden verdraaien, harten verstenen, schouders ophalen om de verdwenen namen en verdwenen verhalen, en ons slapend klaarstomen voor herhalen’.
‘Samen zijn we sterker, en kunnen we de boodschap dat we met elkaar in vrede moeten leven, krachtiger overbrengen,’ sluit presentator Lea van Coeverden af. Sofia Dorosh, een 14-jarige vluchteling uit Oekraïne speelde een stuk op de stationspiano.
Stichting Gouds Metaheerhuis bestaat sinds 1994 en is opgericht als plek ter gedachtenis en herinnering van de vermoorde Goudse Joden tijdens de Tweede Wereldoorlog. “Gedurende de Tweede Wereldoorlog zijn er 389 Goudse Joden afgevoerd en vermoord”, vertelt van der Helm. “Antisemitisme wordt hedendaags vaak vergeten, of gezien als iets dat niet bestaat, maar er zijn in de Tweede Wereldoorlog dingen gebeurd die tot op de dag van vandaag doorspelen in de herinneringen van de nabestaanden. Mensen beseffen dit niet altijd.”
Daarom blijft een herdenking zoals afgelopen zondag van belang. Daarnaast organiseert de stichting andere activiteiten om het bewustzijn te vergroten. Zo worden regelmatig samen met Libertum en de Brede school gastlessen op scholen van het basis-, middelbaar- en hoger onderwijs georganiseerd. Van der Helm benadrukt dat het belangrijk is om aandacht te besteden aan dit onderwerp. "Mensen snappen vaak onvoldoende waar het over gaat. Het is belangrijk om mensen bewust te maken van de gevaren. Niet alleen om het verleden te herdenken, maar ook om te bedenken wat dat voor ons nu betekent.”
Yara Gouw, Hester Hage