Het verhaal dat verteld moet worden
Overleven is herinneren
Overleven is Herinneren' is het waargebeurde oorlogsverhaal van 28 moedige verzetsvrouwen. Bezoekers volgen hen nadat ze zijn opgepakt: hun aankomst in kamp Vught, de deportatie naar Ravensbrück en daarna naar Dachau, een staking en tenslotte de dodenmars die ze zelf abrupt stopten in het dorpje Wolfratshausen. Het is een bijna onvoorstelbaar maar echt gebeurd verhaal.
Dit project is een eerbetoon aan deze dappere solidaire vrouwen. Het is een nooit eerder verteld verhaal, dat de betekenis van de vrouw in de Tweede Wereldoorlog aangeeft. Het stuk wordt opgevoerd in de Goudse schouwburg op 29, 30 april en 1 mei. Alle voorstellingen zijn uitverkocht. Er zijn nog wel kaarten voor de generale repetitie op donderdag 28 april.
Drie deelnemende vrouwen vertellen openhartig over hun eigen motivatie om deel te nemen aan het stuk en waarom het zo belangrijk is dat het verhaal verteld wordt. "Ik vind het heel bijzonder om te spelen. Ik wilde twee jaar geleden al mee gaan doen maar ik had een volle agenda," vertelt Mattanja van der Pol. "Door corona ging het dus allemaal niet door, maar nu ben ik erin gestapt. En ik vond het gelijk al heel bijzonder. Die vrouwen waren gewoon helden. Wat zij hebben doorgemaakt en de kracht die zij aan de dag gelegd hebben, dat is heel bijzonder. Het maakt indruk als we aan het repeteren zijn. Het doet je wat. Mijn joodse opa heeft in een werkkamp gezeten en mijn oma is joods. Het is dus eigenlijk hún leven wat wij spelen. Dan komt het wel heel dichtbij en dat is behoorlijk heftig."
Ook komt het verhaal bij Marlies Nienhuis binnen. "Op het moment dat ik wist dat regisseur Peter Meijer er mee bezig was, vond ik het al heel bijzonder. Ik ben grootgebracht met verhalen over de oorlog. En naarmate ik ouder werd, werden die verhalen zwaarder. Je gaat er ook meer begrip voor krijgen," vertelt zij. "Toen Peter mij vroeg om mee te doen heb ik volmondig ja gezegd. Je speelt het verhaal van opa en oma. Mijn opa zat in het verzet en was ook nog eens politieagent. Als kind heb ik gezien waar ze de onderduikers verstopten, waar de wapens lagen waar mijn moeder boven sliep. Als 3-4-jarig meisje. Dan komt het allemaal heel dichtbij. Een oudtante van mij heeft in een Jappenkamp gezeten en dat was ook heel heftig. Daar hoorden we niet zo veel over, daar hebben we echt naar moeten zoeken. Het is goed dat het nu verteld wordt. Er mag best ruchtbaarheid aan gegeven worden. Om te laten zien wat ze allemaal hebben doorgemaakt en wat ze ook hebben betekend."
Mina Domiç heeft zelf een oorlog meegemaakt en beleefde die tijd weer tijdens de eerste repetities. "Ik kom uit Joegoslavië en ben in 1999 naar Nederland gevlucht. Toen ik werd gevraagd voor het stuk heb ik even nagedacht over de reden waarom. Ik ben het stuk gaan lezen en dat raakte mij. Toen kwamen de beelden en moest ik onwillekeurig aan mijn moeder denken. Zij moest vluchten met haar kinderen, mijn broer en ik, en ik dacht hoe zij het dan heeft kunnen doen. Mijn moeder en mijn broer spraken er nooit over, ik was de enige die er iets mee wilde doen. En het gevoel dat ik krijg bij de repetities voelt bijna als therapie voor mij. Het klinkt misschien gek, maar het is herbeleven voor mij. Er zijn voor mij zoveel redenen om hier aan mee te doen. Er vallen veel stukjes op hun plaats."
De rol van de vrouw in het verzet was groter dan dat ene dappere verhaal van Hannie Schaft. Zíj waren het die voedselbonnen vervoerden, boodschappen overbrachten naar contactpersonen, kinderen naar onderduikadressen brachten en soms zelfs wapens transporteerden. Velen van hen zwegen na de oorlog, waardoor ze onbekend zijn gebleven. Bijna allemaal zijn ze – meestal door verraad - opgepakt en kwamen in kamp Vught terecht: een berucht SS-kamp. Bezoekers volgen hun aankomst in kamp Vught, hun reis in veewagons naar Ravensbrück en daarna naar Dachau en tenslotte de dodenmars die abrupt ophield in het dorpje Wolfratshausen omdat ze weigerden verder te gaan. Het is bijna niet voor te stellen, maar een waar gebeurd verhaal. Dankzij Gouwenaar Hans Suijs, de auteur van hun boek 'Samen eervol overleefd' komen hun verhalen nu tot leven. De regie is in handen van Peter Meijer.
'De repetities voelen bijna als therapie voor mij'
Marianka Peters
q www.goudseschouwburg.nl