Waaiersluis weer in gebruik
gouda • Iets later dan gepland kan de monumentale Waaiersluis binnenkort weer in gebruik genomen worden.
"Er wordt hard gewerkt om de sluis binnen nu en twee weken open te stellen voor de recreatie- en beroepsvaart," meldt een woordvoerster van het Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden. De Waaiersluis is een belangrijk onderdeel van een primaire kering en ligt op de overgang naar de Hollandsche IJssel – die onder invloed is van eb en vloed - en het gekanaliseerde deel van de Hollandsche IJssel. Het Waaiercomplex bestaat uit een schutsluis, een gemaal en spuisluizen.
Besturingstechniek
Op 13 september 2021 werd gestart met de verbetering van de monumentale Waaiersluis. De werkzaamheden omvatten met name het vernieuwen en renoveren van werktuigbouwkundige en besturingstechnische componenten. Daarnaast werden de kolkwanden, sluishoofden en vleugelwanden hersteld en het straatwerk, leuningwerk en meubilair onder handen genomen. De voetgangersbrug is gemechaniseerd en er worden op het complex nieuwe hekwerken en informatieborden geplaatst.
Het project is onderdeel van het Hoogwaterbeschermingsprogramma. Dit is een landelijke aanpak om dijken en kunstwerken in heel Nederland veilig te houden en de waterveiligheid van ons land te waarborgen voor nu en in de toekomst. Het is niet de eerste grondige renovatie van de Waaiersluis en zal ook zeker niet de laatste zijn. In april 2018 werden de twee waaiersluisdeuren vervangen door nieuwe in Duitsland vervaardigde exemplaren. De oude deuren werden niet meer betrouwbaar bevonden door het Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden.
Bijzondere sluis
Het is niet de eerste renovatie van de Waaiersluis en zal zeker niet de laatste zijn.
Het bijzondere van de Waaiersluis uit 1860 is dat de waaierdeuren zelfs tegen de stroom in gesloten kunnen worden. Juist vanwege de waaierdeuren kan de sluis behalve als schutsluis, ook nog functioneren als uitwaterings- en getijdesluis. Door de aanwezigheid van vier puntdeuren kan de sluis geschut worden bij zowel hoog als laag water. De deuren van de sluis werden tot in de jaren 60 van de vorige eeuw met de hand gedraaid. De waaierdeuren moeten nog steeds met de hand bediend worden. De sluis wordt van tijd tot tijd aangepakt om bruikbaar te blijven. Het sluizencomplex is voor het laatst gerenoveerd in 1984.
Gemaal
In 2004 is aan de buitenzijde een gemaal bijgebouwd. Dit gemaal bestaat uit pompen, die in hefbare deuren van de spuisluis zijn gemonteerd. Het spuien en inlaten wordt geregeld door de spuideuren (gedeeltelijk) te openen. Het gemaal en de spuisluis worden wel op afstand bediend. Tegelijk met de jongste werkzaamheden is ook de aansturing van de schuiven van de omloopriolen aangepast. Hiermee zorgt het hoogheemraadschap dat vissen zowel door de sluis kunnen zwemmen wanneer de sluisdeuren open zijn als wanneer ze dicht zijn. Voorheen konden vissen alleen tijdens het schutten door de sluis zwemmen, overdag tijdens het vaarseizoen.
Schutlengte
De Waaiersluis is erg in trek bij het watertoerisme. Jaarlijks passeren tussen de achtduizend en tienduizend voornamelijk pleziervaartuigen de sluis. De schutsluis heeft een schutlengte van 24,5 meter. Grotere schepen (tot 38 meter) kunnen dus niet geschut worden. Die schepen moeten wachten op gelijk water. Wanneer de waterstand aan beide zijden van de sluis in verband met het getijverloop even hoog staat, wordt de sluis geheel opengezet en kunnen de grotere schepen door de sluis varen. In 2000 werd het sluizencomplex opgenomen in de Rijksmonumentenlijst.
q www.hdsr.nl
Marianka Peters