Een autozwendel van anderhalf miljoen
De Goudse oud-rechercheur Joost Visbeen is bekend als de Goudse Baantjer vanwege zijn politiethrillers. Hij beschikt over een ijzeren geheugen. In deze rubriek blikt Visbeen terug op zijn werkzame jaren op het hoofdbureau van politie Houtmansgracht, waar dingen gebeurden die de krant niet of nauwelijks haalden. Uit bescherming van de auteur en de redactie van deze krant gebruikt Visbeen al vanaf het begin louter gefingeerde namen. Hij gebruikt wel de volledige naam van het slachtoffer.
Omvangrijke autozwendel
In 1986 ontrafelde de Goudse recherche een grootscheepse autozwendel gepleegd door verschillende bewoners van een tweetal woonwagenkampen. Uit een voorlopig onderzoek bleek dat tien verdachten verantwoordelijk waren voor de diefstal en heling van 75 auto’s, doch in werkelijkheid bleek het om meer dan 200 auto’s te gaan. Uiteraard werden de verdachten aangehouden, voorgeleid en veroordeeld.
Wat vooraf ging
In het voorjaar van 1985 meldde zich op het bureau Houtmansgracht een gedupeerde koper van een Mercedes. Hij kwam aangifte doen van fraude met schadeauto's. Bij het verzekeren van zijn nieuwe aankoop attendeerde zijn verzekeringsmaatschappij hem erop dat het opgegeven chassisnummer toebehoorde aan een schadeauto die total loss was verklaard en als wrak was afgevoerd. De gedupeerde koper had de auto aangeschaft via een bewoner aan het Nonnenwater. Achteraf bleek dat de onderhavige Mercedes was samengesteld uit een deels gestolen exemplaar en met slooponderdelen van het total loss verklaarde wrak. Het kenteken en de bijbehorende autopapieren waren afkomstig van het wrak. In het jargon werd deze procedure wel ‘omkatten' genoemd. Twee rechercheurs van het Goudse korps stelden een nader onderzoek in en namen duizenden keuringsformulieren van (RDW) keuringsstations uit de regio door. In deze zoektocht hoopten zij zo namen van mogelijke verdachten aan te treffen.
gouda • Hieruit kwam naar voren dat in de jaren 1983, 1984 en 1985 er ongeveer 200 auto’s door een aantal steeds terugkerende namen ter keuring werden aangeboden. Door verder uit-rechercheren bleken circa 35 auto’s van de sloop afkomstig te zijn en opgekocht door dezelfde personen.
Het onderzoek kwam in een stroomversnelling toen de collega’s uit Utrecht meldden dat ze op een soortgelijke casus stuitten. Drie bewoners van een Utrechts woonwagenkamp werden gearresteerd op verdenking van autodiefstal. Zij bleken 100 auto’s te hebben ontvreemd, waarvan er 35 waren doorverkocht aan de Gouwenaars. In de meeste gevallen betrof het diefstal op bestelling. De fraude had betrekking op doorgaans dure of gangbare automodellen en met name van de merken Mercedes, BMW en Opel.
Vele maanden onderzoek
In de afrondingsfase van het onderzoek werden nog eens negen verdachten uit Gouda, Waddinxveen, Bergambacht en Oirschot aangehouden. Zij werden er allen van verdacht als heler en/of verkoper van de auto’s te hebben opgetreden. Het kostte vele maanden gedegen onderzoek en ontelbare manuren voordat de tijd rijp werd geacht om invallen te doen op de woonwagenkampen aan het Nonnenwater en de Eerste Moordrechtse Tiendeweg. Uiteindelijk werden in totaal 19 personen ‘van hun bed gelicht’.
De kwaliteit van de fraude stak goed in elkaar. De gestolen auto’s werden door midden gezaagd en vervolgens verenigd met het bruikbare deel van het total loss verklaarde wrak. Zo werd een compleet nieuwe auto samengesteld uit de achterkant van een gestolen auto met de voorkant van een sloopauto en andersom.
Loods als spuitinrichting
Om de zogenoemde omgekatte auto’s weer legaal op de weg te krijgen, werden deze ter keuring aangeboden bij de Rijksdienst voor het Wegverkeer. Deze overheidsdienst bekeek echter alleen de technische staat van de auto’s en gaf na goedkeuring het kentekenbewijs van het eerder total loss verklaarde wrak vrij of gaf een geheel nieuw kentekenbewijs af. Uit onderzoek bij deze dienst bleek dat de Gouwenaars in drie jaar tijd ongeveer 200 bewerkte auto’s hebben verhandeld.
Bij de inval op het kamp aan het Nonnenwater werd een loods aangetroffen die dienst deed als spuitinrichting. De auto’s werden daar van een nieuw lakhuidje voorzien in toen gangbare kleuren en waren niet van nieuw te onderscheiden. In de werkplaatsen, eveneens aan het Nonnenwater, werden enkele auto’s in de ombouwfase aangetroffen.
Afronding en veroordeling
De Gouwenaars werden verdacht van autozwendel waarmee een bedrag was gemoeid van een slordige anderhalf miljoen gulden. Daarnaast moest een groot aantal verdachten zich verantwoorden voor fraude met uitkeringen. Ze hadden uiteraard hun bijverdiensten met de autohandel niet opgegeven aan de Gemeentelijke Sociale Dienst, waarvan zij een uitkering genoten. De Officier van Justitie verweet de verdachten dat ze een heel circuit van gestolen auto's hadden ingericht en in stand hielden. Het verwijt betrof niet alleen de strafrechtelijke kant, maar ook een civiel rechterlijke. Immers, vele mensen reden rond in een gedeeltelijk gestolen auto, hetgeen de nodige problemen opleverde op het gebied van het eigendomsrecht.
Tot slot nog een saillant detail. Bij de invallen op de woonwagenkampen hebben de leden van het arrestatieteam zich met enig gepast geweld toegang moeten verschaffen om de verdachten te kunnen arresteren. Hierbij zijn enkele ruiten van de toegangsdeuren gesneuveld. De politieorganisatie werd door de rechter veroordeeld deze schade te vergoeden, hetgeen uiteindelijk door het Ministerie van Justitie is gedaan.
Joost Visbeen