Michael maakte aanslagen Brussel mee: ‘Opeens was het geen ver-van-mijn-bed-show meer’

door Miriam Pauline Hartmann

Het was in de vroege morgen van 22 maart 2016. Zoals altijd vertrok de 44-jarige specialistisch schoonmaker Michael van Zomeren-Maas al voor zonsopgang naar een bijzondere schoonmaakklus. In deze periode moest de Gouwenaar samen met een collega helemaal naar Brussel rijden voor het reinigen van EU-gebouwen en diverse andere panden in de omgeving. Vandaag waren roltrappen en liften op een metrostation aan de beurt. Het bleek de dag van de terreuraanslagen op luchthaven Zaventem en metrostation Maalbeek.

Zodra de explosies op de luchthaven in de media verschenen, werd Michael door zijn echtgenoot Richard vanuit Gouda bezorgd opgebeld. Hij vroeg hem om liever terug naar Nederland te komen. Michael verzekerde dat er bij hem niets aan de hand was. De ervaren schoonmaker wilde gewoon zijn klusje afmaken. Even later kreeg Richard urenlang geen contact meer met hem.  

”Mensen met bloed, alles...”, probeert Michael 7 jaar later, steeds weer oogcontact met Richard zoekend, te omschrijven wat hij toen meemaakte. “Ze waren wit van de stof, er was bloed en chaos. Alsof het niet echt is. Het was enorm heftig en ingrijpend,” Hij zoekt naar woorden. “Indrukwekkend - dat is het.”

Menigte
Hij herinnert zich een hoop details, weet precies welke spullen hij die dag mee had. Gedetailleerd ziet hij nog steeds het eerste gezicht voor zich dat, vol van stof en bloed aan haar hoofd, even na de harde knal de metrotunnel kwam uitgerend richting de roltrap bij de uitgang, waar hij op dit moment bezig was. Uiteindelijk liepen Michael en zijn collega met de op hol geslagen menigte reizigers mee, helemaal niet beseffend wat er was gebeurd.

Gek genoeg raapten ze eerst nog enkele persoonlijke spullen bij elkaar. Of de monteur, die hen bij de roltrap had geholpen, het heeft overleefd, weet Michael niet helemaal zeker. Vast staat wel dat een mensenmassa in paniek over hem heen was gelopen. Die dag vielen 32 doden, honderden mensen raakten gewond.

Razendsnel
“Zo’n onwerkelijke situatie. Niemand weet van tevoren hoe je zou reageren,” vervolgt Michael, die van zichzelf had verwacht mensen in deze situatie te gaan helpen - gezien zijn behulpzame en spontane karakter. “Paniek doet hele gekke dingen met mensen.” Vervolgens ging de wereldstad Brussel razendsnel op slot, de communicatie werd onderbroken. Terwijl Michael en zijn collega ontdaan de stad uitreden, passeerden ze legio hulpdiensten. Pas over de grens kon Michael zijn geliefde Richard weer bereiken, op zijn telefoon talloze gemiste oproepen.

“Het waren twee verschrikkelijke uren”, omschrijft Richard de tijd waarin het maar niet wilde lukken om contact te krijgen met zijn man - terwijl hij hem net daarvoor nog had gewaarschuwd. Thuis aangekomen heeft Michael eerst heel lang stil gezeten. Douchen was een van zijn eerste behoeftes. 

Stukje bij beetje drong door wat er was gebeurd en kwam er meer ruimte voor emoties. Zijn ouders kwamen langs en ontelbaar veel telefoontjes kwamen binnen. Toch vertelt Michael dat al deze goed bedoelde aandacht op dit moment te veel voor hem was. Echtgenoot Richard vermoedt dat de omgeving zich waarschijnlijk drukker heeft gemaakt dan Michael zelf.

Terug
Twee weken later kreeg Michael de mogelijkheid om deze dag op een bijzondere manier te verwerken. Hij reed opnieuw terug naar station Maalbeek, ook dit keer voor zijn werk. De opdracht echter was gewijzigd: geen gewone roltrapreiniging, maar een roltrap van een terreuraanslag-locatie.

De eerste dag was alles behalve productief in het metrostation. Nog steeds liep er veel beveiliging rond. Omdat het een plaats delict was, mocht het team de tunnel tussentijds niet verlaten en was dus een hele werkdag “opgesloten”, zoals Michael het beleefde. Aan eten moest hij de eerste dag tijdens de pauze al helemaal niet denken. “Je blijft maar nadenken over wat je aan het doen bent.” Onvoorstelbaar wat hij in de metrotunnel aantrof en moest reinigen. “Het is een geur, die krijg je niet uit je neus. Bijna onwerkelijk, zo vies is het.” Na bijna twee weken was metrostation Maalbeek weer helemaal proper. 

Overweldigend
“Het is specialistisch werk”, typeert Michael zijn baan bij het dienstverleningsbedrijf voor specialistische roltrap- & liftreiniging, “Maar dít maakt het nog specialistischer.” Michaels collega kwam de tweede keer niet weer mee, hij kon het niet aan. Maanden later moest hij uiteindelijk door hart- en PTSS-klachten een tijdje stoppen met werken. Voor een andere collega, die wél meekwam, was het allemaal te overweldigend. Hij gaf deze klus na twee dagen op.

Michael zelf reflecteert op zijn verwerkingsproces: “Ik ben een nuchter persoon. Het scheelt als je een prater bent.” Voor zijn gevoel had het altijd nog erger gekund. Door vaak zijn hart te kunnen luchten bij Richard, familie en vrienden, is hij er weer bovenop gekomen. Bovendien had hij een keertje afgesproken met een praktijkondersteuner bij de huisarts. Om daar tot in detail en “objectief” van zich af te kunnen kletsten, deed hem erg goed. Maar zo nu en dan komt deze dag ‘s nachts nog wel in zijn dromen terug.

Amper volgen
Eind vorig jaar begon het ‘proces van de eeuw’ tegen 10 verdachten in België, een gigantische operatie. Dierenliefhebber en hobbyfotograaf Michael, die op zijn werk inmiddels een leidinggevende functie als voorman bekleedt, volgt dit echter amper. “Achteraf heeft het mij meer gedaan dan ik eerst had gedacht”, mijmert hij 7 jaar na dato. “We denken altijd dat we ons veilig wanen. Maar opeens is het geen ver-van-mijn-bed-show meer.” Hij vindt dan ook dat, wanneer je ingrijpende gebeurtenissen meemaakt, “je het beste maar niet te lang mee moet wachten om erover te praten en het bewust te verwerken.”